ดูหนัง The Englishman Who Went Up a Hill But Came Down a Mountain จะสูงจะหนาว ... หัวใจเราจะรวมกัน 1995 เต็มเรื่อง

The Englishman Who Went Up a Hill But Came Down a Mountain หนังตลกจากอังกฤษเมื่อปี 1995 น่าจะทำให้หลายๆ คนงงกับชื่อทั้ง 15 พยางค์ของหนังเรื่องนี้มาแล้ว แม้จะฟังดูรุงรังไปบ้าง แต่ความนัยที่ซ่อนอยู่ในชื่อนั้นน่าสนใจยิ่งนัก กับ “ชายอังกฤษที่ปีนขึ้นเนิน แต่เดินลงจากขุนเขา”

เรื่องราวเกิดขึ้นในปี 1917 ช่วงที่เกาะอังกฤษกำลังถูกรุมเร้าจากไฟสงครามโลกครั้งที่ 1 ชายอังกฤษ 2 คนได้เดินทางมาถึงหมู่บ้านเล็กๆ ในประเทศเวลส์ เพื่อวัดความสูงของภูเขา สำหรับใช้ในแผนที่หลวง แต่ใครจะเชื่อว่าภารกิจที่ดูจะไร้สาระในช่วงเวลาที่บ้านเมืองกำลังระส่ำระสายในเวลานั้น จะส่งผลต่อชีวิตของคนในหมู่บ้านเล็กๆ แห่งหนึ่ง เมื่อ “ฟีฮอนการู” ภูเขาใหญ่ที่ชาวบ้านต่างเชื่อกันว่าเป็นภูเขาลูกแรกและลูกเดียว ที่แสดงถึงความภาคภูมิใจของชาวเวลส์ กำลังถูกลดชั้นโดยชาวต่างชาติให้กลายเป็นแค่เนินธรรมดาๆ สาเหตุเพียงเพราะความสูงของมันไม่เพียงพอที่จะทำให้มันกลายเป็นภูเขาในสายตาของคนอังกฤษ

ช่วงเวลานั้นขณะที่บ้านเมืองกำลังเผชิญกับคมหอกคมดาบแห่งสงคราม ความแตกต่างระหว่างคำว่า “เนิน” และ “ภูเขา” ดูจะเกินกว่าที่คนในหมู่บ้านแห่งนั้นจะรับได้ กับหมู่บ้านที่สมาชิกส่วนใหญ่เป็นเด็ก ผู้หญิง คนแก่ และคนที่เพิ่งกลับจากสงคราม ขณะที่คนหนุ่มชาวเวลส์ส่วนใหญ่กำลังทำสงครามกับเยอรมันทั้งกองทัพอยู่ในแนวหน้า คนที่อยู่แนวหลังอย่างพวกเขาจึงไม่อาจยอมเสียภูเขาอันแสนภูมิใจ เพียงเพราะชาวอังกฤษแค่ 2 คนอย่างเด็ดขาด ภารกิจการเปลี่ยนเนินให้เป็นภูเขาอันแสนอลวน ของเหล่าชาวบ้านจึงเริ่มขึ้น

นอกจากตัวพระเอกหนุ่มอย่าง ฮิวจ์ แกรนท์ ที่ทำให้เรื่องนี้ดังเพราะเขาแล้ว ตัวละครที่เป็นหัวใจหลักในการดำเนินเรื่องก็คือบาทหลวงหัวอนุรักษ์อย่าง บาทหลวงโจนส์ ผู้เป็นศัตรูกับอบายมุขทั้งปวง และเจ้าของบาร์เหล้าจอมกะล่อนแต่ไม่ยอมอ่อนข้อให้ใครอย่าง มอร์แกน ซึ่งกลายมาเป็นคู่กัดกันตลอดทั้งเรื่อง จนเมื่อทั้งคู่หาจุดบรรจบของสวรรค์และโลกมนุษย์ได้ ความสัมพันธ์ที่ไม่น่าเชื่อของคนสองคนที่มาจากต่างโลกนี้ก็เกิดขึ้น

ผลงานเรื่องนี้นอกจากจะเป็นหนังชวนหัวที่ดำเนินเรื่องได้อย่างน่าสนใจแล้ว ยังแฝงแนวคิดเรื่องความผูกพันของคนในชุมชน ไปจนถึงความหวงแหนในอัตลักษณ์ของความเป็นชาติได้อย่างเต็มเปี่ยม

ที่ทำให้รู้สึกคล้ายกับบรรยากาศในชนบทของเมืองไทยก็คือ ภายในเรื่อง ผู้นำศาสนาของชุมชนอย่างบาทหลวงโจนส์จะถือเป็นจุดศูนย์รวมของชาวบ้านในการประกอบกิจกรรมต่างๆ เหมือนพระสงฆ์ในชนบทบ้านเรา ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของศาสนาที่มีต่อชุมชนที่อยู่กันแบบพึ่งพาอาศัย ศาสนาไม่ได้เป็นเพียงที่พึ่งทางใจของคนในหมู่บ้าน แต่ยังใช้เป็นจุดดำเนินยุทธศาสตร์ในการขับเคลื่อนของชุมชนอีกด้วย การแสดงของดาราผู้ล่วงลับอย่าง “เคนเนธ กริฟฟิน” ในบทหลวงพ่อโจนส์ นับว่าเป็นการสร้างสีสันให้กับตัวหนังอย่างแท้จริง โดยเฉพาะฉากการเทศน์ในท้ายเรื่อง ถือเป็นการแสดงที่ยิ่งใหญ่และน่าประทับใจอย่างมาก

การมาถึงของนักสำรวจชาวอังกฤษ 2 คน ได้ปลุกจิตวิญญาณรักชาติของชาวบ้านที่เคยหลับใหลไปกับกิจวัตรประจำวันของตน ให้ลืมปัญหาส่วนตัวของแต่ละคน แล้วลุกขึ้นมาร่วมแรงร่วมใจกัน แม้สิ่งนั้นจะดูเป็นเรื่องเล็กน้อยในสายของใครๆ แต่บททดสอบนี้เองที่ได้สร้างความเป็นอันหนึ่งอันเดียว กันในชุมชนแห่งนี้ ซึ่งเป็นจิตวิญญาณระดับเดียวกับที่บรรพบุรุษของแต่ละชนชาติ ใช้ในการรักษาความเป็นชาติของตนมาแล้วด้วยกันทั้งสิ้น

หนังเรื่องนี้สำหรับใครๆ แล้วอาจจะไม่ต่างจากนิทานที่แต่งขึ้นมาเพื่อความสนุกสนานเรื่องหนึ่ง (แม้เมือง Taff’s Well และภูเขา Garth Hill ที่เป็นแรงบันดาลใจของหนังเรื่องนี้จะมีอยู่จริงทั้งคู่) แต่มันถือเป็นแบบอย่างที่ดีของชาวบ้านธรรมดาที่ได้แสดงออกถึงความรักชาติเมื่อโอกาสนั้นมาถึง

ขณะที่คนไทยเรานั้น ที่ต่างใช้ชีวิตกันอย่างสุขสบายมาเนิ่นนาน ห่างไกลจากบททดสอบเพื่อกระตุ้นความรักชาติแบบจริงๆ จังๆ ต่างกับคนในยุครุ่นปู่รุ่นย่าที่เคยหลั่งเลือดชโลมดินกันมาก่อน ก็หวังเพียงแต่ว่าเมื่อชาติต้องการสิ่งที่เรียกว่าจิตวิญญาณของคนในชาติ เราจะทำได้ไม่แพ้ชาวบ้านชาวเวลส์แห่งเทือกเขาฟีฮอนการูในหนังเรื่องนี้

(จากหนังสือธรรมลีลา ฉบับที่ 110 มกราคม 2553 โดยอดิศร สุขสมอรรถ)