1922 (2017) บรรยายไทย

1922 (2017) บรรยายไทย netflix

หนัง 1922 ของ Netflix เป็นหนังที่ดัดแปลงจากเรื่องสั้นของสตีเฟ่น คิงได้น่าสนใจไม่น้อยเลยทีเดียว

มันเป็นเรื่องของวิลเฟรด เจมส์ (โทมัส เจน – The Mist) ชาวนาที่ตัดสินใจร่วมมือกับลูกชายของตัวเองเพื่อฆาตกรรมเมียของตัวเอง เพราะทนไม่ได้ที่เมียจะขายไร่แล้วย้ายไปอยู่ที่อื่น

สตีเฟน คิงนั้นเป็นนักเขียนชื่อดังที่ในความเห็นของผม… ผมไม่ได้ชื่นชอบอะไรเป็นพิเศษ ได้อ่านงานของเขาจบสองสามเรื่อง แต่ในงานของคิงนั้น มีทั้งส่วนที่ “อัจฉริยะสุดยอด” กับส่วนที่ “อยากจะขว้างหนังสือทิ้ง” อยู่ในเรื่องเดียวกัน ตัวอย่างล่าสุดคือนิยาย IT ซึ่งไอเดียเกี่ยวกับตัวตลกเพนนีไวส์นั้นเจ๋งสุดยอด การปูเรื่องราวของปมในจิตใจตัวละครแต่ละตัวก็โดดเด่น แต่ในขณะเดียวกันฉาก “เด็กซ่ำหมู่” นั่นมันบ้าเกินจะรับได้ ผมอ่านแล้วอยากจะตะโกนว่า “พลังมิตรภาพห่าอะไรกัน! นี่น่ะหรือนิยายที่คนยกย่องว่ามาสเตอร์พีซ!?”

ฉะนั้นหนังที่ดัดแปลงจากสตีเฟน คิงนั้น หากผู้กำกับไม่เจ๋งจริง ไม่รู้ว่าควรจะเก็บอะไรไว้ หรือทิ้งอะไรไป มันก็จะได้อะไรที่ห่วยแตกออกมา จึงไม่ใช่เรื่องแปลกเลยว่า หากเอาหนังหรือมินิซีรีส์ของคิงมานั่งไล่ดูทั้งหมด จะเห็นว่า “กว่าครึ่งมันคือหนัง/มินิซีรีส์ที่ห่วย”

ข่าวดีคือ หนัง 1922 ของ Netflix เป็นหนังสยองขวัญ-จิตวิทยาที่ “น่าสนใจ” มากๆ ผมไม่ได้อ่านเรื่องสั้น ดังนั้นจึงเปรียบเทียบอะไรไม่ได้ แต่ผมชอบที่หนังมันพูดถึง “การกระทำและผลกระทบที่ตามมา (ศีลธรรม)” 

หากพูดแบบเชยๆตามประสาคนไทยก็ต้องบอกว่า มันคือ “กฎแห่งกรรม”

การเขียนบทเกี่ยวกับ “กฎแห่งกรรม” นั้น ในความเห็นของผมแล้วหากคนเขียนบทเขียนไม่ดี มันก็จะเป็นอะไรที่โคตรเชยและน่าเบื่อ ผมไม่รู้ว่าคนอื่นคิดอย่างไร แต่ “กฎแห่งกรรม” ที่อยู่ในหนังหรือละครน่ะ มันสามารถกลายเป็นความสิ้นคิดที่คนเขียนบทหรือผู้กำกับเลือกจะเอามาใช้เพื่อทำให้ตัวหนังดูมีความหมายหรือคุณค่าอะไรสักอย่าง

ในขณะเดียวกัน หาก “กฎแห่งกรรม” ถูกเขียนหรือถูกเล่าเรื่องออกมาได้ดี มีการแสดงที่ดี มันก็จะเป็นอะไรที่ “น่าสนใจ” เอามากๆ เช่นเดียวกับหนัง 1922 เรื่องนี้

ผมไม่ได้บอกว่า 1922 เป็นหนังดี มันมีจังหวะการเดินเรื่องบางช่วงที่รู้สึกเหมือนถูกลากยาว ทำให้มันอืดๆ แล้วด้วยความที่มันเล่นกับประเด็นเชยๆอย่าง “กฎแห่งกรรม” มันก็เลยรู้สึกเหมือนไม่ได้แปลกใหม่อะไร มันเป็นอะไรที่เคยเห็นมาแล้วนับครั้งไม่ถ้วน ดูจบแล้วก็ไม่ได้ถึงขั้นประทับใจอะไรเป็นพิเศษ

ทว่าหนังเรื่องนี้กลับดึงดูดความสนใจผมได้ตั้งแต่ต้นยันจบ ที่สำคัญคือมันเป็นหนังสยองขวัญที่ทำให้รู้สึกขนลุกได้ในบางฉาก โดยที่ไม่จำเป็นต้องมีฉาก “ตุ้งแช่” เลยด้วยซ้ำ เอาจริงๆแล้วความสยองขวัญของเรื่องนี้ อยู่ที่ “สภาวะจิตใจของวิลเฟรด เจมส์ที่ตัดสินใจฆ่าเมียตัวเอง” ต่างหาก

หนังค่อยๆปูความรู้สึกของวิลเฟรด เจมส์กับลูกชาย เพื่อจะพาไปสู่แรงจูงใจในการฆาตกรรม ฉากที่สองพ่อลูกลงมือฆาตกรรมนั้น มันน่าอึดอัดใช้ได้เลยทีเดียว ทุกอย่างไม่ได้เป็นไปอย่างสวยงาม ออกจะเละเทะเล็กน้อย ไม่เพียงเท่านั้น หลังจากฆาตกรรมแล้ว ก็ยังมีเรื่องวุ่นวายให้ต้องรับมืออีกพอสมควร

ผมคิดว่า สิ่งที่ทำให้เรื่องเชยๆกลายเป็นเรื่อง “น่าสนใจ” ขึ้นมาได้ ส่วนหนึ่งคือวิธีการกำกับฉากสำคัญอย่างการฆาตกรรมนี่แหละ

ลองคิดดูสิครับ หากเป็นละครไทย มันอาจจะเป็นแค่ฉากการใช้มีดแทงแบบง่ายๆ

แต่หนังเรื่องนี้กลับทำให้การฆาตกรรมมันดูยุ่งยาก ซึ่งเอาจริงๆแล้ว มันกลับสามารถเรียกอารมณ์และความรู้สึกจากคนดูได้ดีกว่า

บางทีมันอาจจะไม่มีเรื่องเหนือธรรมชาติอะไรเกิดขึ้นเลยก็ได้ หนังนำเสนอฉากลึกลับเหนือธรรมชาติในลักษณะที่ติดดินจนรู้สึกเหมือนกับว่า ทั้งหมดที่เราเห็น อาจเป็นแค่ความรู้สึกผิดในใจของวิลเฟรด เจมส์ก็ได้ และนี่ก็คืออีกองค์ประกอบหนึ่งที่ทำให้เรื่องเชยๆอย่าง “กฎแห่งกรรม” กลายเป็นของที่น่าสนใจขึ้นมา

ในช่วงท้ายๆวิลเฟรดได้เขียนบันทึกเอาไว้ว่า คนเรามีทางเลือกเสมอ แต่วิลเฟรด เจมส์ในตอนนั้นกลับมองไม่เห็นแบบนั้น

เพียงแค่ลำพังบทพูดประโยคนี้ก็ทะลวงละครไทยหรือหนังฝรั่งมักง่ายที่เล่นธีมเดียวกันเสียกระจุยแล้วละครับ คำพูดนี้ทำให้เราตระหนักถึง “การกระทำและผลลัพธ์” ไม่ใช่แค่เรื่องของกฎแห่งกรรมอย่างเดียว ในชีวิตจริงของคนเรานั้นมันซับซ้อน ไม่มีอะไรออกมาง่ายๆเหมือนในละครหรือหนังที่มักง่าย คนบางคนอาจทำผิดมากมายมหาศาล แต่ก็ยังมีชีวิตที่ดีอยู่ได้ ในขณะที่คนบางคนทำดีมากมาย แต่สุดท้ายกลับล่มจมลำบากยากเข็ญ มันมีเรื่องตลกทำนองนี้เกิดขึ้นได้อยู่บ่อยครั้ง พวกเราหมกมุ่นอยู่กับกฎแห่งกรรมก็เพราะเราอยากจะได้อะไรสักอย่างมาตัดสิน เราอยากจะเชื่อว่าการทำดีของเรานั้นมีความหมาย และอยากให้คนทำชั่วต้องได้รับผลจากบาป เราอยากจะให้ทุกอย่างมันออกมาเป็นแพทเทิร์นง่ายๆเพื่อจะได้ดำรงอยู่ในโลกนี้ได้อย่างสบายใจ แต่เอาจริงๆแล้วมันไม่ใช่แบบนั้น

ฉะนั้น “กฎแห่งกรรม” ที่เข้าท่าที่สุดในหนัง จึงเป็นเรื่องของ “ภาวะจิตใจตัวละคร” 

สองพ่อลูกเจมส์เชื่อว่า หลังจากที่ฆ่าเมีย/แม่ของตัวเองแล้วทุกอย่างจะดีขึ้น แต่เปล่าเลย สองพ่อลูกก็ยังขาดเงินที่จะเอามาใช้หล่อเลี้ยงชีพอยู่เหมือนเดิม ดีไม่ดีถ้าปล่อยให้เมียตัวเองขายไร่ไป ชีวิตอาจจะดีขึ้นกว่าเดิมก็ได้ ผลของการตัดสินใจของวิลเฟรดและการที่ลูกชายได้เผชิญหน้ากับการฆาตกรรมแม่ตัวเอง ทำให้ชีวิตของทั้งคู่ค่อยๆพลิกไปในทางที่เลวร้ายลงเรื่อยๆ มันทำให้คนดูกลับมาครุ่นคิดได้ว่า การกระทำของสองพ่อลูกเกิดมาจากทิฐิล้วนๆ บางทีเมีย/แม่ของทั้งสองคนอาจจะเห็นสภาพความเป็นจริงอะไรสักอย่าง เลยอยากจะขายไร่ทิ้งแล้วย้ายไปอยู่ที่อื่น แต่ทั้งสองคนกลับดื้อดึงและพยายามจะฝืนทำความต้องการของตัวเอง วิลเฟรดพยายามจะเก็บบ้านเอาไว้ ลูกชายพยายามจะสร้างครอบครัวกับแฟนสาว ผลเลยดิ่งลงเหวกันทั้งคู่…

พูดง่ายๆก็คือ มีความเป็นไปได้ว่า “การตัดสินใจ” ของวิลเฟรดกับลูกเป็นการพาตัวเองไปสู่นรกด้วยมือตัวเอง ไม่ใช่เพราะเรื่องเหนือธรรมชาติ!

ผมถึงบอกว่า หนัง 1922 เป็นหนังที่น่าสนใจ มันได้เปลี่ยนเรื่องเชยๆเรื่องหนึ่งให้กลายเป็นอะไรที่น่าครุ่นคิด มันมีวิธีการเขียนบทที่เข้าท่า หาก 1922 อยู่ในมือของคนเขียนบทละครไทยหรือหนังฝรั่งกากๆ เราอาจได้เห็นอะไรที่น่าเบื่อยิ่งกว่านี้ เช่น ตัวเอกของเรื่องถูกเรื่องลึกลับเหนือธรรมชาติตามล้างแค้นแบบกัดไม่ปล่อยจนทำให้ชีวิตตกต่ำถึงขีดสุด แทนที่จะเป็นเรื่องเชิงจิตวิทยาแบบนี้

โดยรวมแล้ว หนัง 1922 เป็นหนังสยองขวัญ-จิตวิทยาที่ดูสนุกใช้ได้ มันมีการแสดงที่ดีเยี่ยมของโธมัส เจน มันมีวิธีการเล่าเรื่องและการเขียนบทที่ใช้ได้และสร้างสรรค์พอสมควร มันมีฉากน่าขนลุกหรือสยองขวัญ แต่ส่วนใหญ่จะไม่ใช่ฉากตุ้งแช่ แถมบางฉากยังนำเสนอได้อย่างเข้าท่าเอามากๆด้วย