Mona Lisa Smile | โมนา ลิซ่า ขีดชีวิตเขียนฝันให้บานฉ่ำ (2003)

หนังที่สะท้อนระบบการศึกษา และบทบาทของผู้หญิงในยุค 1950s

ทุกวันนี้ ความล้มเหลวของการศึกษามีให้พบเห็นในทุกระดับชั้นการศึกษาของประเทศไทย ซึ่งต้นตอของรูปแบบการสอนที่ไม่ได้ทำให้เด็กเกิดการวิเคราะห์อย่างสร้างสรรค์ คือ การท่องจำ เช่นเดียวกับสิ่งที่หนังเรื่องนี้พยายามที่จะสะท้อนให้เห็นถึงระบบการศึกษาของวิทยาลัยหญิงล้วนที่เรียกได้ว่า ‘โคตรแห่งความอนุรักษ์นิยม’

โดย แคเธอรีน วัตสัน ผู้รับบทโดย จูเลีย โรเบิร์ตส์ ได้มีโอกาสเข้ามาเป็นอาจารย์ประจำวิชาประวัติศาสตร์ศิลป์ ด้วยการเปิดฉากสอนในครั้งแรกก็ทำเอาอาจารย์ผู้มีหัวคิดเสรีนิยมต้องเปลี่ยนแปลงวิธีการสอนของเธอใหม่ไปอย่างสิ้นเชิง

ถ้าหากให้คะแนนความขยัน เด็กนักเรียนหญิงในวิทยาลัยดังกล่าวเกรงว่าจะได้ A+ ทุกคน แต่ถ้าหากกล่าวถึงความคิดสร้างสรรค์พวกเธอคงได้ไม่สูงไปกว่า C นั้นเพราะว่าสิ่งที่พวกเธอถูกพร่ำสอนมาโดยตลอด คือ การท่องจำ และนำไปสอบ

ทำให้เมื่อข้อสอบของอาจารย์คนใหม่ที่ต้องอาศัยการคิดวิเคราะห์จากมุมมองของตนเอง พวกเธอจึงไม่สามารถคว้าเกรดที่ตนเองเคยได้ดังที่ผ่านมา ฉะนั้น ‘แคเธอรีน’ จึงไม่พ้นที่จะโดนเด็กหลายคนตั้งแง่ในเรื่องของการสอน

โดยเฉพาะ เบตตี้ วอร์เรน ผู้รับบทโดย เคิร์สเตน ดันสต์ หรือ แมรี่ เจน นางเอกจากหนังฮีโร่แฟรนไชส์สไปเดอร์แมน ผู้คลางแคลงใจในการสอนศิลปะอันแหวกแนวของแคเธอรีน ตลอดจนการไม่ยอมแต่งงานของเจ้าหล่อน

เพราะเบตตี้ได้ตัดสินใจแต่งงานกับแฟนหนุ่มตั้งแต่ยังเรียนไม่จบ และมีความเชื่ออย่างแท้จริงว่าผู้หญิงเกิดมาเพื่อเป็นทำงานบ้าน เลี้ยงลูก และปรนนิบัติสามี

สำหรับตัวหนังที่เหลืออยากที่จะให้ผู้อ่านได้เข้าไปรับชม และใช้วิจารณญาณเอง เพื่อให้ได้อรรถรสที่แท้จริง ถ้าถามผู้เขียนว่าได้อารมณ์แบบไหน คงจะเป็นแบบ ‘Dead Poets Society (1989)’

แต่ที่ทุกคนคงจะต้องตั้งข้อสงสัยว่าชื่อเรื่องทำไมต้องเป็น Mona lisa smile ก็ต้องขอปิดจบไปด้วยประโยคที่ว่า “Not everything is as it seems ทุกสิ่งไม่ใช่อย่างที่เห็นเสมอไป”