Chernobyl 1986 เชอร์โนบิล 1986 (2021) [บรรยายไทย]

หนังอีกเวอร์ชั่นหนึ่งของเชอร์โนบิลที่คราวนี้สร้างโดยรัสเซียแท้ๆ เข้าฉายในโรงภาพยนตร์มาก่อน แล้วทาง Netflix จึงซื้อเข้ามาฉายต่อ โปรดักชั่นงานสร้างเรียกว่าค่อนข้างดีเลยทีเดียว แต่นั่นน่าจะเป็นข้อดีเพียงไม่กี่อย่างของหนังเรื่องนี้

สำหรับเเรื่องการะเบิดที่เชอร์โนบิล เป็นการสะท้อนสภาพของบริบททางสังคมหลายอย่างในยุคนั้น ทั้งความล้มเหลวของระบอบการปกครองแบบสังคมนิยม การรวมอำนาจเอาไว้ที่ส่วนกลางโดยปราศจากระบบตรวจสอบและถ่วงดุลที่ดี แล้วยังสะท้อนลักษณะร่วมบางอย่างทางสังคมของโซเวียตและชาติที่ปกครองด้วยสังคมนิยมคอมมิวนิสต์ นั่นคือการไม่พูดความจริง การปกปิดข้อมูล การอวยผู้นำ การห้ามคิดต่าง ถึงแม้ว่าจะเป็นสิ่งที่ถูกต้องเหมาะสมกว่า หรือเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับชีวิตคนหมู่มาก แต่คุณไม่สามารถทำหรือพูดในสิ่งที่ขัดกับผู้นำหรือผู้ปกครองของรัฐบาลคอมมิวนิสต์ เพราะหากทำเช่นนั้นคุณจะถูกตราหน้าว่าเป็นพวกขายชาติ ต้องถูกโจมตี ถูกลงโทษ เนรเทศ หรือร้ายแรงที่สุดคือถูกยิงเป้า

 

จุดด้อยที่สุดของหนังเรื่องนี้ก็คือ การที่หนังราวกับต้องการเลี่ยงที่จะไม่นำเสนอในส่วนของ “ความรับผิดชอบของรัฐบาลโซเวียตในสมัยนั้น” แต่ไปเล่าเรื่องผ่านมุมมองของพนักงานดับเพลิง และนำเสนอเรื่องราวแบบ Soap Drama เชิดชูวีรกรรมของพนักงานดับเพลิงและเจ้าหน้าที่อาสาซึ่งต้องยอมเสี่ยงชีวิตไปทำภารกิจในการยับยั้งไม่ให้เหตุระเบิดของโรงงานหนักไปกว่านั้น ซึ่งภารกิจเหล่านี้ถือว่าเป็นแบบตั๋วเที่ยวเดียว คือยังไงคนไปก็ต้องพลีชีพ โอกาสตายแบบจะแน่นอน อีกทั้งกลุ่มคนที่ต้องทำภารกิจเหล่านี้ก็จะต้องเสี่ยงกับการปนเปื้อนจากกัมมันตภาพรังสีที่จะส่งผลกระทบที่มีต่อร่างกายทั้งแบบเฉียบพลันและระยะยาว

แต่หนังก็ไม่ได้ถึงกับอวยระบบของโซเวียตไปหมด บางจุดในหนังเองก็มีบางไดอาล็อคที่ต้องการโจมตีความล้าหลังของระบบการแพทย์โซเวียต ที่ขาดแคลนแพทย์และเครื่องมือที่จำเป็น ตัวเอกของเรื่องอย่างอเล็กเซย์ก็ยอมทำภารกิจเพื่อขอแลกเปลี่ยนกับการที่เขาจะได้ส่งตัวลูกชายของเขาไปรักษาตัวที่สวิสเซอร์แลนด์ ซึ่งเป็นประเทศที่มีระบบโรงพยาบาลและเครื่องมือที่ดีกว่ามาก เรียกง่ายๆว่าหนังเองก็ทำออกมาโดยยอมรับว่าโซเวียตยุคนั้นล้าหลังกว่ากลุ่มประเทศในยุโรปตะวันตกที่ไม่ได้ปกครองด้วยคอมมิวนิสต์ หรือการที่เจ้าหน้าที่รัฐเสนอข้อแลกเปลี่ยนการทำภารกิจเสี่ยงตายแต่รางวัลที่ได้ก็คือการที่ตัวเอกและครอบครัวจะได้ไปอยู่ในแฟลตที่มอสโกว ราวกับว่านี่คือรางวัลชั้นเยี่ยมแล้วที่อาสาสมัครผู้กล้าจะได้รับ

จุดด้อยอย่างรุนแรงอีกข้อก็คือ การเล่าเรื่องที่ไปให้น้ำหนักกับความดราม่าของครอบครัวตัวเอก ความรักของชายหญิงที่จากกันไปนาน ที่ตัวเอกต้องการกลับมาสานสัมพันธ์ด้วย ซึ่งหนังให้แอร์ไทม์ในการเล่าเรื่องราวส่วนนี้มากเกินไปซะจนนี่แทบจะเป็นหนังดราม่าชีวิตเป็นหลัก แล้วยังไม่นับความกล้าหาญแบบผิดที่ผิดทางของตัวเอกที่เลือกกลับไปทำภารกิจถึงสองรอบทั้งที่ได้อยู่กับคนรักแล้ว โดยเฉพาะในช่วงครึ่งชั่วโมงสุดท้ายของหนัง เหมือนเป็นการเดินเรื่องแบบที่ ไม่รู้ว่าจะใส่อะไรเข้ามา ประมาณว่าต้องการชูวีรกรรมของตัวเอก และหนังเหมือนต้องการยัดเยียดความเป็นคนกล้าของชาติที่ทุกคนในรัสเซียควรดูเป็นแบบอย่าง เรียกได้ว่าเป็นการทำหนังที่แอบแฝงไปด้วยโฆษณาชวนเชื่อด้วยการเชิดชูวีรกรรมของตัวเอกโดยใช้แนวทางแบบโรมานซ์และความเป็นหนังรักเข้ามากระตุ้นอารมณ์ ซึ่งที่จริงแล้วสมัยก่อนทางสหรัฐอเมริกาเองก็ใช้บ่อย เพราะนี่เคยเป็นแนวทางของหนังฮอลลีวูดในยุค 80-90s ที่หากใครดูหนังแนวโรมานซ์+สงคราม เราก็ได้จะพบกันบ่อยมากครับ

ในภาพรวมแล้ว นี่เป็นหนังเชิดชูวีรบุรุษและชาตินิยมรัสเซียโดยเอาเหตุการณ์ที่เชอร์โนบิลมาเป็นฉากหลัง ซึ่งเอาเข้าจริงหนังก็ไม่ได้นำเสนออะไรที่เกี่ยวข้องกับปัญหาของโรงงานนิวเคลียร์ที่เชอร์โนบิลรวมถึงสาเหตุของการระเบิดอะไรเลย แล้วหนังก็ไม่ได้ต้องการโจมตีความล้มเหลวของสหภาพโซเวียตจากยุคอดีต แถมยังมีการนำเสนอภาพสังคมโซเวียตในสมัยนั้นที่อาจจะดูแปลกตาสุดๆ เสมือนตัวหนังต้องการล้างภาพความเคร่งขรึมของสังคมโซเวียตในสมัยนั้นออกไปแล้วเสนอว่านี่เป็นประเทศที่น่าอยู่กว่าที่หลายคนรับรู้ซะอย่างนั้น ดังนั้นถ้าใครที่เคยดู มินิซีรีส์เชอร์โนบิลของ HBO แล้วคาดหวังจะได้ดูอะไรที่ยอดเยี่ยมแบบนั้น คงต้องแสดงความเสียใจด้วย จะกดข้ามไปเลยก็ได้ครับ