Hillbilly Elegy บันทึกหลังเขา (2020) [ พากย์ไทย บรรยายไทย ]

สิ่งที่สะท้อนอยู่ใน Hillbilly Elegy คือเรื่องความเหลื่อมล้ำ ทั้งทางเศรษฐกิจและทางสังคม เพราะชีวิตของ J.D. เปลี่ยนแปลงเร็วมาก นับตั้งแต่ตอนจบไฮสกูลสู่การเรียน Yale ภายในเวลาไม่กี่ปี เขาจึงสามารถเปรียบเทียบได้ว่า คนที่มาจากชนชั้นทางเศรษฐกิจ-สังคมที่ต่ำแบบเขา พอต้องมาอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ต่างไป เขาไม่เคยมีใครมาบอกว่าต้องทำตัวอย่างไรในสภาพแวดล้อมใหม่ๆ โดยเฉพาะใน Yale ที่เต็มไปด้วย “โอกาส” มากมาย

ตอนที่ชอบคือ J.D. ไปกินข้าวกับพวก law firm ที่มาดูตัวนักศึกษาก่อนจบ พาไปเลี้ยงดินเนอร์หรู ซึ่งเขาไม่รู้ด้วยซ้ำว่า “sparkling water” คืออะไรตอนที่บ๋อยมาถามว่าจะดื่มน้ำอะไร (ซึ่งเขาก็ค้นพบว่ามันคือน้ำอัดแก๊สนี่หว่า!) หรือพอขึ้นโต๊ะอาหารแล้วต้องใช้มีดส้อมอันไหนตอนไหน (แก้ปัญหาโดยขอออกมาเข้าห้องน้ำ แล้วโทรไปถามแฟน)

สิ่งที่น่าสนใจคือ Yale อาจมีทุนการศึกษาให้เพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ แต่นักศึกษาอย่าง J.D. ต้องเผชิญกับความเหลื่อมล้ำทางสังคมที่มองเห็นไม่ชัดในตอนแรกๆ ด้วย เช่น เพื่อนร่วมชั้นที่มาจากสังคมไฮโซ ที่มีวิธีคิดแตกต่างออกไป

ส่วนสังคม Hillbilly ที่ J.D. ทิ้งไว้เบื้องหลังแล้วนั้น เขาวิจารณ์ว่าปัญหาส่วนหนึ่งก็เกิดจากวิธีคิดของชาว Hillbilly เองที่ขี้เกียจ ขาดวินัย ขาดคุณธรรมด้วย เมื่อบวกกับปัญหาเชิงเศรษฐกิจในภาพรวม เลยยิ่งทำให้สังคมในพื้นที่เหล่านี้แย่เข้าไปอีก และไม่น่าแปลกที่คนซึ่งสามารถย้ายตัวเองได้ จะย้ายออกมา

เรื่องเล่าในหนังสือ Hillbilly Elegy ไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่เลย ปัญหาสังคมลักษณะนี้ ครอบครัวแบบ J.D. มีให้เห็นมาแล้วนับไม่ถ้วน สิ่งที่เป็นของใหม่คือ J.D. เป็น “สิ่งแปลกปลอม” ในหมู่ Hillbilly (เขาใช้คำนี้เอง เพราะภายหลังเขาก็รู้สึกว่าตัวเองแปลกแยกจากสังคมที่เกิด) เพราะสามารถถีบตัวเองขึ้นมาได้อย่างรวดเร็ว และสามารถ “เล่าเรื่อง” ของเขาออกมาเป็นภาษาแบบปัญญาชน ให้กับกลุ่มผู้อ่านที่มีสถานะทางสังคมเหนือกว่า Hillbilly รับทราบได้อย่างถ่องแท้ (Hillbilly คนอื่นอาจมีปัญหาหนักกว่า J.D. แต่ไม่มีปัญญาเล่าออกมาได้)

สิ่งที่เรียนรู้จากหนังสือเล่มนี้ เทียบกับบริบทของเมืองไทยก็คือ มันยังมีกลุ่มคนที่ under-represented อีกมากในบ้านเรา แม้ว่าบริบททางวัฒนธรรมนั้นแตกต่างกันไป แต่การแก้ปัญหาความเหลื่อมล้ำนั้น เราต้องหาคนเหล่านี้ให้เจอ (ในเชิง socio-demographic ที่ซ้อนลงไปยิ่งกว่าเชื้อชาติ ถิ่นฐาน หรืออายุ เพราะเคสนี้คือเป็นคนขาว หน้าตาเหมือนคนอเมริกันผิวขาว แต่ดันจน) และขุดลึกลงไปให้ได้ว่า พื้นฐานชีวิตและจิตใจของพวกเขา อยากได้อะไร

หนังสือเสียงที่ฟังเป็นเวอร์ชัน J.D. มาอ่านด้วยตัวเอง น้ำเสียงเลยยิ่งอินเป็นพิเศษ ฟังแล้วก็ค่อนข้าง emotional เหมือนกันในหลายๆ จุด (โดยเฉพาะตอนที่ชีวิตมีปัญหา หรือตอนที่ยายตาย)